تغییرات زمانی و مکانی شدت تمرکز دبی و رسوب ماهانه در تعدادی از ایستگاه‌های هیدرومتری استان آذربایجان‌ غربی

Authors

  • اباذر اسمعلی‌عوری دانشیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
  • خدیجه حاجی دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
  • رئوف مصطفی‌زاده استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
  • شهناز میرزایی دانشجوی کارشناسی‌ارشد مهندسی آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی
Abstract:

مدیریت پایدار آبخیز، کنترل هدررفت خاک و رسوب و اجرای طرح‌های حفاظتی آبخیزداری نیازمند ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی رواناب و رسوب می‌باشند. لذا، در این تحقیق میزان شدت تمرکز دبی و رسوب ماهانه در 15 ایستگاه‌ هیدرومتری واقع در استان آذربایجان ‌غربی در یک دوره 20 ساله با استفاده از منحنی جرم مضاعف و شاخص تغییرات سالانه (شاخص ضریب تغییرات، ضریب تعدیل توزیع سالانه و شدت تمرکز) مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس ارتباط تغییرات بار رسوبی و دبی، از معادله سنجه ‌رسوب با تبدیل لگاریتمی داده‌های دبی جریان و رسوب استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بیشینه مقادیر دبی و رسوب ایستگاه‌ها در فصل بهار و خصوصاً در ماه اردیبهشت اتفاق افتاده است که با مقادیر بالای بارش بهاره و ذوب برف و اثر آن در میزان آبدهی بالای رودخانه‌ها در این فصل در ارتباط بوده است. همچنین، مقادیر منحنی تجمعی رواناب و رسوب در ایستگاه‌های پل‌ بهراملو، چوپلوچه، ساری‌قمیش، پی‌قلعه، نقده، دورود و چپرآباد دارای منحنی با شیب ثابت هستند و روند تغییرات رسوب با رواناب همگن می‌باشد. ولی در ایستگاه‌های دیزج، ارومیه، بالقچی، داشبند، قاسملو و بایزیدآباد، ‌شیب منحنی تجمعی در طول دوره دارای روند کاهشی می‌باشد و می‌تواند بیانگر کاهش بارش‌، اقدامات حفاظتی (احداث سد) در سطح حوضه یا مقدار رسوب کمتر در طول دوره آماری باشد. همچنین، ایستگاه‌های اشنویه و بابارود دارای روند کاهشی و سپس افزایشی بوده‌اند. بیشترین ضریب تغییرات دبی و رسوب مربوط به ایستگاه پل ‌بهراملو به‌ترتیب برابر 16 و 173 درصد است. در حالی که بیشترین یکنواختی در وقوع دبی و رسوب در ماه‌های سال مربوط به ایستگاه چپرآباد (ضریب تعدیل توزیع سالانه دبی و رسوب به‌ترتیب برابر 0.19 و 0.25 درصد) بوده است. کمترین شدت تمرکز نیز مربوط به ایستگاه چپرآباد با مقادیر شدت تمرکز دبی 0.25 و رسوب 0.35 درصد می‌باشد، در صورتی‌که ایستگاه‌ ارومیه (با مقادیر دبی 0.58 و رسوب 0.84 درصد) دارای بیشترین شدت تمرکز بوده است. در مجموع می‌توان گفت که شاخص‌های تغییرات فصلی دبی و رسوب در بیشتر موارد در یک راستا بوده، نیز تغییرات مکانی رسوب در ایستگاه‌های مورد مطالعه دارای روند متفاوتی است که از شرایط اقلیمی، هیدرولوژیکی و انسانی متأثر می‌شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

مقایسه الگوی تغییرات زمانی مقادیر دبی و رسوب ماهانه در تعدادی از رودخانه‎های استان آذربایجان غربی

برآورد صحیح میزان رسوبات حمل شده توسط جریان رودخانه در مدیریت رودخانه ها و طراحی پروژه های حفاظت آب وخاک ضروری می باشد. با توجه به تغییرات مقدار رسوب متناسب با دبی رودخانه، ارزیابی تغییرات زمانی و مکانی تغییرات رواناب و رسوب می تواند در تعیین و کنترل منشأ تولید رسوب مؤثر باشد. در پژوهش حاضر تغییرات ماهانه دبی و رسوب در 15 ایستگاه هیدرومتری، استان آذربایجان غربی در یک دوره آماری 20 ساله مورد تحل...

full text

تحلیل الگوی توالی دبی جریان ماهانه با استفاده از روش آنالیز توانی در تعدادی از ایستگاه‌های هیدرومتری استان مازندران

ارزیابی دوره‌های خشک و مرطوب هیدرولوژیک به‌عنوان ضرورت و مبنای اولیه برنامه‌ریزی و مدیریت منابع آب می‌باشد که نیازمند درک و مطالعه وقوع خشکسالی‌ها است. هدف از این پژوهش استفاده از روش آنالیز توانی (Power Laws Analysis) و تحلیل الگوهای دوره‌های کم‌آبی و پرآبی جریان رودخانه‌ای در تعدادی از ایستگاه‌های استان مازندران می‌باشد. بدین منظور، خصوصیات دوره‌های کم‌آبی و پرآبی در سری‌های زمانی دبی ماهانه ...

full text

ارزیابی کارایی روشهای مرسوم و رایانه ای در بازسازی سری زمانی دبی ماهانه ایستگاه های هیدرومتری

عدم وجود آمار و اطلاعات کامل، نمی‌تواند مجوزی برای عدم مطالعه شرایط هیدرولوژیکی یک منطقه و پیش‌بینی‌های درازمدت برای انجام یک پروژه آبی باشد. بنابراین پژوهشگران مختلف روش‌هایی از قبیل آنالیز نسبت‌ها، فرگمنت و توماس فیرینگ را برای بازسازی داده‌های ناقص دبی در ایستگاه‌‌های هیدرومتری به کار برده‌اند. لذا در این پژوهش دقت روش‌‌های مذکور با روش‌‌های رایانه‌ای از قبیل شبکه عصبی مصنوعی، هیبرید عصبی - ...

full text

بهینه سازی روابط دبی آب و دبی رسوب معلق در ایستگاههای هیدرومتری رودخانه گرگانرود

سالانه بالغ بر 20 میلیارد تن رسوب توسط رودخانه های جهان حمل می شود و این در حالی است که رودخانه های کشور ما به دلیل وضعیت نامناسب منابع طبیعی، فشار بیش از حد به مراتع و … میزان رسوب بیشتری را نسبت به رودخانه های جهان حمل می کنند. میزان رسوب بالا علاوه بر اینکه ما را به تفکر برای ارائه راه حلهایی جهت کاهش فرسایش ویژه رهنمون می کند، شناخت وضعیت رسوبدهی حوزه و برآورد دقیق میزان رسوب خروجی را ضروری...

15 صفحه اول

تغییرات ماهانه شدت و تمرکز رواناب سطحی در رودخانه‌های حوضه‌ی گرگانرود استان گلستان

چکیده تحلیل تغییرات رژیم جریان و تداوم آن و تعیین عوامل مؤثر در بی‌نظمی‌ها از پیش‌نیازهای اصلی مدیریت و بهره‌برداری بهینه از رودخانه‌ها به‌ عنوان یکی از منابع اصلی آب مصرفی می‌باشند. در این پژوهش میزان تغییرات ماهانه حجم رواناب در 20 ایستگاه‌ هیدرومتری واقع در استان گلستان در یک دوره­ی 38 ساله (۱۳۵۳-۱۳۹۱) با استفاده از شاخص تغییرات سالانه (ضریب تعدیل توزیع سالانه و شدت تمرکز) مورد ارزیابی قرار...

full text

تحلیل زمانی و مکانی تغییرات بارش ماهانه در استان گلستان به‌کمک بُعد ‏فرکتالی

ویژگی خودتشابهی در متغیرهای اقلیمی، امکان استفاده از بعد فرکتالی و تحلیل تغییرات زمانی و مکانی آن را فراهم ‏می‌نماید. بر این اساس استفاده از هندسه فرکتالی در پیش‌بینی رفتار بسیاری از فرایندهای طبیعی از جمله بارندگی در ‏مناطق مختلف از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در همین راستا هدف پژوهش حاضر، تعیین و محاسبه بُعد فرکتالی وقوع ‏دوره‌های خشک و مرطوب، تفسیر خصوصیات دوره‌های خشک و مرطوب و بررسی تغییرات...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 11  issue 3

pages  619- 632

publication date 2019-09-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023